Welke toekomst heeft de waterstofauto?

Klein beetje voorkennis

Laten we direct een misverstand uit de wereld helpen. De keuze voor de aandrijving is in de toekomst niet elektrisch of waterstof. Ook een waterstofauto wordt door een elektromotor aangedreven. De waterstof die je meeneemt in de tank, wordt gebruikt om een kleine accu op te laden, die op zijn beurt zorgt voor de energie om de elektromotor op gang te helpen. Het mag dan ook geen verrassing zijn dat een waterstofauto nagenoeg hetzelfde rijdt als een EV. Het verschil is met name het gewicht en de grootte. Een waterstoftank neemt veel ruimte in beslag en de hele installatie is zwaar. Voor de Toyota Miraj betekent dit een luxe manier van rijden, waarbij je niet te hard door de bocht wil. Overigens nodigt de auto daartoe ook niet uit. Voor een ervaren EV rijder, zal dit niet onbekend in de oren klinken.

Qua rijden is er dus niet zoveel verschil. Ruimte en gewicht zijn voor beide manieren van energieopslag wel nog steeds een kritiek punt. Die energieopslag is overigens het belangrijkste verschil tussen een waterstofauto en een EV. Waterstof ‘tanken’ lijkt veel op het tanken van gas en een EV opladen is niet meer dan een stekker in een stopcontact steken. Mensen die waterstof een mooie toekomst toebedelen, vinden dat waterstof handiger is dan stroom laden, omdat dit relatief weinig tijd in beslag neemt en veel lijkt op het tanken wat we gewend zijn. Begrijpelijk dat dit de voorkeur heeft, omdat het zo mooi lijkt. Geen benzine meer, maar een compleet schone alternatieve manier, zonder dat we ons hoeven te conformeren aan laadpalen.

Het avontuur

Om de proef op de som te nemen en dit gebruiksgemak te testen, zijn wij met de Toyota naar Delfzijl gereden. (voor ons het dichtstbijzijnde waterstof-tankstation). Het was overigens even zoeken naar het tankstation. Waterstof tanken kan veelal nog niet op handige punten. Meestal moet dit achteraf op een industriegebied. Afijn, aangekomen bij het waterstof-tankstation, zagen we een aansluiting voor de waterstoftank én twee enorme vierkante gebouwen, waar de waterstof vermoedelijk wordt opgeslagen. So far so good. Even zoeken naar de betaalterminal, de slang aansluiten op de auto en tanken maar! Helaas bleek de realiteit net even anders. Het tankstation was getroffen door een storing. Tanken konden we vergeten. Ook een telefoontje naar de exploitant bleek zinloos. Deze wist niets over een storing te melden.

Gelukkig kunnen we in het noorden altijd rekening op de expertise van het bedrijf Holthausen, dat gespecialiseerd is in alles wat met waterstof te maken heeft. Op de vuilnisbelt in Groningen kun je – na een telefoontje – gelukkig ook waterstof tanken. Met nog 20% van ons resterende waterstof in de tank, zijn we doorgereden naar het tankstation van Holthausen. Aangekomen op de vuilnisbelt, konden we direct de hele installatie van Holthausen bekijken. Er komt nogal wat bij de productie van waterstof kijken. Qua aanblik kun je het vergelijken met een soort klein gasveld. Buizen, tanks en drukmeters wisselen elkaar af. We hadden overigens wel even de tijd om de installatie goed te bekijken. Waterstof tanken gaat namelijk niet zo snel als je denkt. Ongeveer een kwartier had de auto nodig om weer tot 95 procent vol te worden getankt. In verband met de temperatuur van het waterstof, was het in dit geval niet mogelijk om helemaal vol te tanken.

Gedurende de tankbeurt, wist de werknemer van Holthausen ons te vertellen dat de installatie in Delfzijl, eentje die op meer plekken in Nederland staat, slechts tot 350 bar druk kan pompen. Dat betekent in dit geval dat de Miraj slecht voor de helft vol kan. Het heen en weer rijden naar Delfzijl om te tanken, zou dus nagenoeg zinloos zijn geweest. Gelukkig konden we in Groningen tanken op 700 bar. We konden met een volle tank weer naar Eelde terugrijden. Gelukkig maar.

Waterstofauto versus elektrische auto

Is waterstof een geschikt alternatief voor een elektrische auto of een brandstofauto? Het hierboven beschreven avontuur bewijst dat we er nog niet klaar voor zijn. Een tankstation vinden is lastig, tanken duurt relatief lang én een volle tank kun je op veel plekken ook wel vergeten. Daarnaast is het aanbod van waterstofauto’s in Nederland summier te noemen. Welgeteld zijn er twee volwaardige opties; De Hyundai Nexo en de Toyota Miraj. Deze auto’s zijn overigens ook niet goedkoop. De Miraj heeft een vanafprijs van 65.995 euro en de Nexo kost in ieder geval 83.995 euro. Erg bereikbaar zijn ze dus nog niet en dat is te merken als we afgaan op de verkoopcijfers. 147 waterstofauto’s zijn er in 2020 verkocht, ondanks nog gunstigere bijtellingsregels dan voor elektrische auto’s.

De vraag is of de waterstofauto het überhaupt gaat redden. Niet omdat de infrastructuur er nog niet klaar voor is, of omdat de auto’s te duur zijn, maar omdat waterstof niet energie-efficiënt is. Zeker als je het vergelijkt met een elektrische auto. Ter illustratie; van de 100 watt energie die nodig is om waterstof naar de auto te krijgen, kan de auto uiteindelijk slechts 38 watt gebruiken voor de aandrijving van de motor. Dat komt omdat waterstof een energiedrager is. Om waterstof energie te laten produceren, moet het eerst gemaakt worden. Dit kost energie. Daarnaast moeten de waterstoftanks vervoerd worden naar de tankstations en daar moet het worden opgeslagen. Ondertussen moet de waterstof op een bepaalde temperatuur gehouden en bewaard worden. Verre van efficiënt dus. Een elektrische auto kan opgewekte energie direct gebruiken, zonder (onnodige) tussenstappen. In dezelfde vergelijking, kan een elektrische auto 80 procent van de 100 watt benutten. Meer dan 2 keer zo energiezuinig dus!

Waterstof heeft zeker een toekomst. Zo kan het een alternatief zijn voor het gebruik van gas in huishoudens. Ook voor groot vervoer, waar een volledig elektrische variant niet praktisch is, kan het een uitstekend alternatief zijn. Voor nu heeft de waterstofauto echter één groot probleem: de volledig elektrische auto.